Παλαιοντολογικά ευρήματα δείχνουν ότι μυκόρριζες σχημάτιζαν και τα πρώτα φυτικά είδη, τα οποία εμφανίστηκαν στη Γη. Ο σχηματισμός της μυκόρριζας είναι φαινόμενο πολύ διαδεδομένο σε όλες τις φυτοκοινότητες της Γης. Πολλά είδη αυτότροφων οργανισμών, που δεν σχηματίζουν ριζικά τριχίδια ή ακόμα και ρίζες, μπορούν να αναπτύσσονται σε ορισμένες περιοχές, γιατί σχηματίζουν μυκόρριζες.

Οι μυκόρριζες διαδραματίζουν θεμελιώδη ρόλο στη γονιμότητα του εδάφους και στη θρέψη των φυτών, δεδομένου ότι τα δύο μέρη της συμβίωσης αλληλεπιδρούν, προσφέροντας αμοιβαία ωφέλη. Οι μύκητες εξασφαλίζουν πηγή άνθρακα από το φυτό ξενιστή, ενώ οι ωφέλειες που προσφέρει ο μύκητας στο φυτό είναι ποικίλες και εξαρτώνται σε κάποιο βαθμό, από τον τύπο των μυκορριζών που σχηματίζονται.

Όταν υπάρχει αφθονία απαραίτητων στοιχείων για την ανάπτυξη στο περιβάλλον (κυρίως φωσφόρου), τότε πολλά φυτά αναπτύσσονται χωρίς την παρουσία μυκορριζικών μυκήτων. Σε περίπτωση έλλειψης αφομοιώσιμου φωσφόρου, τα φυτά αδυνατούν να αναπτυχθούν, αν δεν συμβιώσουν με μυκορριζικούς μύκητες. Κατά συνέπεια, αφθονότερες μυκόρριζες αναπτύσσονται σε φυτά τα οποία διαβιούν σε εδάφη με χαμηλή διαθεσιμότητα σε θρεπτικά στοιχεία και κυρίως αφομοιώσιμου φωσφόρου. Το μυκήλιο αναπτύσσεται γύρω από τη ρίζα και επεκτείνεται μέσα στο έδαφος. Έτσι, δημιουργείται ένα εκτεταμένο δίκτυο από ελεύθερες μυκηλιακές υφές, οι οποίες λειτουργούν όπως τα ριζικά τριχίδια και σχηματίζουν μεγαλύτερη απορροφητική επιφάνεια από εκείνη της ρίζας, με αποτέλεσμα να μπορούν να εκμεταλλεύονται αποδοτικότερα μεγαλύτερο όγκο εδάφους.